Η επιλογή μου αυτή με μετέφερε σ’ έναν κόσμο παραμυθένιο. Ο κήπος που απλωνόταν μπροστά μου, πολύτιμη μικρογραφία που διαβιούσε εδώ και εκατοντάδες χρόνια, κι εγώ είχα την ευκαιρία να περπατώ σ’ ένα δάσος από απατηλές εικόνες πραγματικών δέντρων. Τα μικρά δέντρα, ως σύμβολα συμμετρίας και αρμονίας, μεταμόρφωναν τον κήπο σ’ ένα ζωντανό έργο τέχνης, προσφέροντας ποικιλία φανταστικών τοπίων και εικόνων.  

Το τοπίο θα μπορούσε να αναμετρηθεί με ζωγραφικό πίνακα. Είχε τη δύναμη να με συνεπάρει εκμηδενίζοντας κανόνες και αποστάσεις. Μια ιλιγγιώδης ταχύτητα με απορροφούσε στη μαγευτική τέχνη των μπονσάι, κάνοντάς με τόσο μικρή όσο χρειάζεται για να χωρέσω κάτω απ’ το πλούσιο φύλλωμα ενός  μικροσκοπικού δέντρου και να απολαύσω τη σκιά του.  Περιπλανιόμουν, δήθεν, ανάμεσα σε ρηχούς δίσκους με πανύψηλα δέντρα και πέτρες που φάνταζαν σαν πελώριοι βράχοι. Τα κλαδιά των πεύκων υποκλίνονταν με χάρη στη γη ή στα ήσυχα νερά μιας λίμνης, ενώ ατίθασοι κέδροι κρέμονταν, τάχα μου, από βράχους κι εγκρεμούς, αψηφώντας τον κίνδυνο. Οι ρίζες τους νευρώδεις, θαρρείς και είχαν στηθεί προκλητικά πάνω από το κενό.  Είχαν φροντίσει την τελευταία στιγμή να δρασκελίσουν τη γη και να δεθούν δυνατά μαζί της. Οι κορμοί τους ήταν άγριοι και λαξευμένοι από το πέρασμα του χρόνου. Έπαιρναν τη μορφή δράκων, πουλιών ή κουλουριασμένων φιδιών, σύμφωνα πάντα με την παραμόρφωση που είχε επιλέξει ο καλλιτέχνης. Ύστερα, η ίδια αυτή ιλιγγιώδης ταχύτητα με επανέφερε στις αληθινές διαστάσεις, κοιτώντας το δάσος από ψηλά. Αυτό το πέρασμα από την πραγματικότητα στον κόσμο των μπονσάι και ξανά πίσω ήταν σαγηνευτικό. 

Το επιδέξιο χέρι που τα φρόντιζε τόσα χρόνια είχε καταφέρει να αποδώσει περίφημα την εικόνα του δάσους στο χείλος ενός απότομου εγκρεμού. Οι σκηνές εναλλάσσονταν άλλοτε ανάμεσα σε άγρια τοπία που ζωντάνευαν θρύλους και παραδόσεις κι άλλοτε ανάμεσα σε ήρεμες, γαλήνιες συνθέσεις που θύμιζαν παραδείσιες εικόνες. Μπορούσα τώρα ν’ αφουγκραστώ την επιμονή και υπομονή που χρειάστηκε η σύνθεση αυτού του έργου τέχνης, περνώντας από γενιά σε γενιά, σαν σκυτάλη πολιτισμικής κληρονομιάς.

Αναρωτιέμαι, τελικά, αν χέρι ανθρώπινο κατάφερε να τιθασεύσει αυτά τα δέντρα ή αν από μόνα τους υποτάχτηκαν χάριν της ομορφιάς και της καλαισθησίας που προσφέρουν. Για το μόνο που μπορώ να είμαι σίγουρη είναι ότι η εικόνα γύρω μου αποζημιώνει και τον άνθρωπο και τη φύση. Θυμίζει μυστική συμφωνία που δεν θα μάθουμε ποτέ… Το αποτέλεσμα… σεμνό και συναρπαστικό μαζί…

Κείμενο: Μαρία Παναγοπούλου

Επιμέλεια-Διόρθωση: Νάντια Φαμέλου

Πηγές φωτογραφιών: http://ibonsaiclub.forumotion.com/t553p1-tokonoma-scrolls