Βασικά εργαλεία για διαμόρφωση και συντήρηση

  Υπάρχουν δεκάδες εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την διαμόρφωση και την συντήρηση ενός μπονσάι με διαφορετικές χρήσεις το καθένα, τα οποία σε βάθος χρόνου μπορεί να αξιοποιηθούν όλα. Παρ’ όλα αυτά, άνθρωποι με αρκετά μεγάλη εμπειρία στην διαμόρφωση των μπονσάι έχουν αρκεστεί σε λίγα μόνο από αυτά και τα έχουν αξιοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο. Σε αυτό το άρθρο θα αναφέρουμε τα βασικά εργαλεία, που είναι απαραίτητα στο ξεκίνημα κάποιου για τη διαμόρφωση και τη συντήρηση των μπονσάι.

Αναφέρω κάποια από αυτά τα οποία και θα αναλύσουμε παρακάτω:

α)    β)   γ)  δ)  ε)  

α) Ψαλίδια με μεγάλη λαβή και κοντές ή μακριές λάμες (ψαλίδια κουρέματος)

Το είδος αυτών των ψαλιδιών είναι κατάλληλο για το κλάδεμα κλαδιών μικρού διαμετρήματος, μπουμπουκιών καθώς και άλλων σημείων στο φύλλωμα του δέντρου μας, τα οποία χρειάζονται ιδιαίτερο και προσεκτικό τρόπο απομάκρυνσης από το κυρίως σώμα των φυτών μας. Τα ψαλίδια αυτά διαθέτουν πολύ αιχμηρές λάμες για να κόβουν με μεγάλη ακρίβεια και χωρίς δεύτερη προσπάθεια το σημείο τομής. Οι μακριές λαβές που βοηθούν στη μέγιστη δυνατή προσέγγιση του επιλεγμένου σημείου τομής πολύ βαθιά μέσα στο φύλλωμα του δέντρου μας, είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτών των ψαλιδιών. Τα ψαλίδια αυτά δεν μπορούν να αντικατασταθούν από κανένα άλλο κοινό ψαλίδι που χρησιμοποιούμε. Καταλληλότερο υλικό κατασκευής τους είναι το ανοξείδωτο ατσάλι, μιας και το συγκεκριμένο υλικό προσφέρει μεγάλη διάρκεια ζωής στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Οι τιμές ποικίλουν ανάλογα με την χώρα προέλευσης και το υλικό κατασκευής κυρίως. Αξίζει, λοιπόν, κάποιος να διαθέσει λίγα παραπάνω χρήματα προκειμένου να αποκτήσει ένα ψαλίδι υψηλών προδιαγραφών ώστε να το έχει για χρόνια.

β) Κόφτες κοίλοι ή κυκλικοί

Οι κόφτες είναι απαραίτητοι για την απομάκρυνση κλαδιών. Η εφαρμογή του κοίλου κόφτη (concave branch cutter) στο δέντρο μας προσφέρει ακρίβεια στην τομή με τη λιγότερη δυνατή πληγή στον κορμό του. Συγκεκριμένα το κλαδί που επιλέγουμε να αφαιρέσουμε κόβεται στην αρχή του, χωρίς να αφήνει κανένα μέρος του πάνω στον κορμό. Τον κυκλικό κόφτη (knob cutter) τον χρησιμοποιούμε στην απομάκρυνση των κλαδιών αφήνοντας μία ελαφρώς κυκλική εσοχή. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε "χώρο" στον κορμό να επουλωθεί. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το κόψιμο μεγάλων ριζών. Ο σχεδιασμός κατασκευής του κυκλικού κόφτη στο σημείο που κόβει το κλαδί μπορεί να συγκριθεί μόνο με τα δόντια τρωκτικού μιας και τα αιχμηρά μέρη "αγκαλιάζουν" το ένα το άλλο!

γ) Ψαλίδια για το κόψιμο των ριζών

Τα ψαλίδια αυτά χρησιμοποιούνται κυρίως για το κόψιμο των ριζών του δέντρου κατά τη μεταφύτευση, καθώς και για την αφαίρεση λεπτών κλαδιών στο φύλλωμα. Έχουν μεγάλη λαβή για τα δάχτυλα και τα χαρακτηριστικά τους δε διαφέρουν πολύ από τα υπόλοιπα ψαλίδια κουρέματος.

δ) Κόφτες για κόψιμο χονδρών κλαδιών, ή ριζών

Είναι κόφτες πολύ εύχρηστοι και ικανοί να αφαιρέσουν πιο μεγάλα κλαδιά στο επιθυμητό σημείο, προσφέροντας μεγάλη ελευθερία κινήσεων στο χειριστή τους. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο κόψιμο χονδρών ριζών κατά τη διάρκεια της μεταφύτευσης.

ε) Πένσες για jin-shari και κόφτες για τον χειρισμό και το κόψιμο των συρμάτων.

Η παραπάνω πένσα, γνωστή ως jin pliers, εφαρμόζεται σε εργασίες jin και shari, "ροκανίζοντας" και απογυμνώνοντας το κλαδί μας. Πολλοί την χρησιμοποιούν για την πρόσδεση και απομάκρυνση του καλωδίου (σύρματος) κατά την μεταφύτευση. Είναι ένα εργαλείο που μπορεί να αντικατασταθεί από απλές πένσες του εμπορίου, σε αντίθεση με τα προαναφερθέντα εργαλεία μπονσάι τα οποία δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε εύκολα. Το ίδιο ισχύει και για τους κόφτες συρμάτων, οι οποίοι μπορούν να δώσουν την θέση τους σε απλούς κόφτες σύρματος από ένα κατάστημα που προμηθεύει εργαλεία.

Συντήρηση εργαλείων 

Μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης των βασικών εργαλείων μπονσάι θα πρέπει να αναφερθούμε και στην συντήρησή τους με σκοπό να διατηρούνται σε άριστη κατάσταση ώστε να μην επηρεάζεται η σωστή λειτουργία τους, καθώς και η υγεία των φυτών με τα οποία έρχονται σε επαφή. 

Όταν ολοκληρώσουμε τις εργασίες μας, φροντίζουμε να καθαρίσουμε και να απολυμάνουμε τα εργαλεία, ώστε να είναι έτοιμα για την επόμενη χρήση τους. Οι διαδικασία είναι απλή και θα μας πάρει λόγο χρόνο για να την εκτελέσουμε. Πλένουμε τα εργαλεία μας με οινόπνευμα ή με σαπουνόνερο ώστε να καθαριστούν και να απολυμανθούν. Για να ενισχύσουμε την απολυμαντική δράση θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ξεχωριστά απλή χλωρίνη οικιακής χρήσης. Αρκετή βρωμιά και υπολείμματα του δέντρου, μπορούν να αφαιρεθούν με ελαφρύ λιπαντικό με αντισκωριακή δράση το οποίο παράλληλα θα αποτρέψει την οξείδωση των εργαλείων. 

Τέλος θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα εργαλεία όταν χρησιμοποιούνται σε πολλά φυτά στην ίδια χρονική στιγμή, θα πρέπει απαραίτητα στο μεσοδιάστημα να καθαρίζονται. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουμε να μεταδώσουμε τυχόν ασθένειες από το ένα φυτό στο άλλο.

Κείμενο-Επιμέλεια: Ανδρέας Καπούλας