Aρχές της βοτανικής στο μπονσάι

Η επιστήμη πίσω από την τέχνη

"Εμπειρία είναι το όνομα που δίνουμε στα λάθη μας"

(Όσκαρ Γουάιλντ)

Για να είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε πώς ακριβώς λειτουργούν οι διάφορες τεχνικές και μέθοδοι στην καλλιέργεια του μπονσάι και για ποιον λόγο τα αποτελέσματά τους είναι αυτά που αναμένονται κι όχι διαφορετικά, είναι απαραίτητο να έχουμε κάποιες βασικές γνώσεις σχετικά με τον οργανισμό των φυτών. Πρέπει να αποκτήσουμε την ικανότητα να προβλέπουμε τι θα επακολουθήσει εάν εφαρμόσουμε μία συγκεκριμένη τεχνική στο δέντρο μας, καθώς αυτή η γνώση είναι σπουδαίας σημασίας για την περαιτέρω κατανόηση του δέντρου-μπονσάι.

Το υπόστρωμα μέσα από άλλο πρίσμα

Η βιο-δραστηριότητα του εδάφους και τα μέσα καλλιέργειας του μπονσάι.

Τα τελευταία χρόνια, στους  κύκλους του μπονσάι, κυρίως στην Ευρώπη, συντελούνται μεγάλες αλλαγές. Μέσα από το διαδίκτυο ενημερωνόμαστε και διαβάζουμε για τις ατέλειωτες συζητήσεις σχετικά με τις φόρμες και τα στιλ της διαμόρφωσης, για τις διαφωνίες γύρω από το τι είναι το νατουραλιστικό στιλ και εάν πράγματι υφίσταται αυτό το στιλ, ή για τον εξοβελισμό των αυστηρών ιαπωνικών κανόνων διαμόρφωσης, με βάση τους οποίους όλα τα μπονσάι φαίνονται πανομοιότυπα. Πραγματικά, οι απόψεις καταξιωμένων καλλιεργητών μπονσάι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και είναι αισιόδοξο το γεγονός ότι υπάρχει όλη αυτή η κίνηση, οι αντιπαραθέσεις, οι διαφωνίες, η επιχειρηματολογία. Δείχνει ότι το μπονσάι είναι ζωντανό και εξελίσσεται, βασιζόμενο όμως πάντα στους κανόνες της αισθητικής και στις αρχές της αρμονίας, έτσι όπως εφαρμόζονται παντού σε οποιαδήποτε έκφανση της τέχνης.

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι τις καλύτερες προοπτικές για τη δημιουργία μπονσάι τις συγκεντρώνουν τα δέντρα που έχουν συλλεχθεί από τη φύση κι ειδικά όσα πάλεψαν για να επιζήσουν σε απόκρημνες βραχώδεις πλαγιές, εκτεθειμένα στους δυνατούς ανέμους. Παράλληλα όμως, θα αδικούσαμε σαφώς τα δέντρα που προέρχονται από φυτώρια, εάν δεν τα αναφέρουμε ως σημαντικά αντικείμενα προς διαμόρφωση. Δυστυχώς στη χώρα μας, όπου η τέχνη του μπονσάι μόλις που κάνει τα πρώτα της δειλά βήματα, δεν υπάρχουν ειδικά φυτώρια καλλιέργειας δέντρων που προορίζονται αποκλειστικά για τη διαμόρφωση σε μπονσάι και τα οποία έχουν υποστεί από τη μικρή ηλικία τα πρώτα κλαδέματα κατεύθυνσης κι ίσως και κάποιες μεταφυτεύσεις με μείωση της ρίζας. Η διεθνής σκηνή του μπονσάι έχει να επιδείξει εξαιρετικά δείγματα τέτοιων δημιουργημάτων από φυτωριακό υλικό.