Το “tokonoma” είναι μία εσοχή στον τοίχο κάποιου δωματίου σε ένα παραδοσιακό ιαπωνικό σπίτι. Το tokonoma (took=υπερυψωμένο δάπεδο, no=από, ma=χώρος,δωμάτιο) «φιλοξενεί» ένα είδος ιαπωνικής περγαμηνής που ονομάζεται kakemono (kake=κρεμαστό, mono=πράγμα) το οποίο συνοδεύεται συνήθως από μπονσάι. Άλλα είδη τέχνης που τα συνόδευαν ήταν τα ikebana (συνθέσεις λουλουδιών)και προϊόντα γλυπτικής της εποχής όπως ένα απλό παραδοσιακό αγγείο.
Τα kakemono είναι διακοσμητικές παραδοσιακές περγαμηνές που πρωτοπαρουσιάστηκαν στην Ιαπωνία κατά την περίοδο Heian (794-1185 μ.Χ.), απεικονίζοντας αρχικά θέματα λατρείας της θρησκείας του Βουδισμού αλλά και θέματα που αφορούσαν στην ποίηση και την καλλιγραφία. Από την περίοδο Muromachi (1392-1573 μ.Χ.) τα θρησκευτικά θέματα έδωσαν τη θέση τους σε πολύχρωμα πουλιά, τοπία και πορτραίτα και μαζί με τη ποίηση έγιναν τα αγαπημένα θέματα στα kakemono.
Συνηθίζεται να αλλάζουν ανά καιρούς τα kakemono ανάλογα με την εποχή ώστε να αποδίδουν τις καιρικές συνθήκες, το είδος της εποχής, ακόμα και τα συναισθήματα που προκαλούν όλα τα παραπάνω. Οι Ιάπωνες με αυτόν τον τρόπο συνδέονται με την φύση και επηρεάζονται από αυτήν εκφράζοντάς το, δημιουργώντας και εκθέτοντας τα kakemono. Για παράδειγμα ένα kakemono που παρουσιάζει έναν καταρράκτη, μπορεί να πάρει την θέση του στο tokonoma σε μία περίοδο έντονης ξηρασίας, αντίθετα ένα kakemono περιγράφοντας μία αποξηραμένη παραθαλάσσια περιοχή μπορεί να αναρτηθεί κατά τη διάρκεια ενός κρύου μήνα.
Τα kakemono όταν πρέπει να αποθηκευτούν, τυλίγονται όπως η περγαμηνή και φυλάσσονται σε ξύλινα κουτιά κατασκευασμένα από ξύλο κέδρου ή παουλόβνιας (Paulownia₁) μέχρι να αναρτηθούν ξανά κάποια στιγμή στο μέλλον. Κάποια από αυτά τα κουτιά είναι καλυμμένα με το ίδιο μετάξι το οποίο χρησιμοποιείται και στην κατασκευή των παραδοσιακών ιαπωνικών κιμονό. Είναι πανέμορφα κουτιά και πολύ δημοφιλή όταν αυτά δίνονταν ως δώρο.
Τα kakemono, ένα σημαντικό κομμάτι στην ιαπωνική παράδοση, έπαιζαν και θα συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στη ψυχολογία των Ιαπώνων, συνδέονται αρκετά με τα μπονσάι και μαζί με αυτά αποτελούν ένα κομμάτι της Ιαπωνικής κουλτούρας.
Paulownia₁: Η παουλόβνια είναι ένα δένδρο φυλλοβόλο, το οποίο αναπτύσσεται με μεγάλη ταχύτητα και ελάχιστη φροντίδα και παράγει ένα από τα πιο ακριβά ξύλα στον κόσμο.
Πηγή:
http://www.matk.gr/en/collections/japanese-art-collection/thematic-units/painting/painted-scrolls/
Εικόνες:
http://www.bonsaiinformation.com/scrollshome1.htm
http://japansheartandculture.blogspot.gr/2010_06_01_archive.html
http://www.ikebanabyjunko.co.uk/history.htm
Επιμέλεια: Ανδρέας Καπούλας
